مشکلات تاسیس کلینیک های فیزیوتراپی در ایران

ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران

معاونت محترم ارتباطات مردمی دفتر مقام معظم رهبری

ریاست محترم مجلس شورای اسلامی

ریاست محترم کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی

وزیر محترم بهداشت,درمان و آموزش پزشکی

قائم مقام و معاون کل محترم وزارت بهداشت،درمان و آموزش پزشکی 

معاونت محترم درمان وزارت بهداشت,درمان و اموزش پزشکی

دفتر نظارت و اعتبار بخشی امور درمان وزارت بهداشت,درمان و اموزش پزشکی

اداره محترم صدور پروانه ها وزارت بهداشت,درمان و اموزش پزشکی

دفتر بازرسی و ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات وزارت بهداشت,درمان و اموزش پزشکی

شوراي سياست گذاري وزارت بهداشت,درمان و آموزش پزشكي

ریییس کل محترم سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران

شورای عالی سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران

انجمن فیزیوتراپی ایران

  باسلام  

  احتراما همانگونه که مستحضرید فیزیوتراپی یکی از مهمترین شاخه های توانبخشی است که به درمان اختلالات اسکلتی و عضلانی و عصبی و مفاصل می پردازد و برای درمان این مشکلات از روش های مختلفی از جمله جریان های الکتریکی , تجهیزات مکانیکی, مانورهای دستی و تمرینات ورزشی بهره میگیرد.با توجه به گسترش زندگی ماشینی در قرن حاضر و کاهش تحرک جوامع بشری و هم چنین افزایش میانگین سن جمعیت , نیاز به انجام درمان های فیزیوتراپی به صورت روزافزون در تمام جهان افزایش یافته است . مسئولیت اعطای مجوز موسسات فیزیوتراپی(مرکز فیزیوتراپی,کلینیک فیزیوتراپی) بر عهده وزارت بهداشت و درمان و اموزش پزشکی می باشد و این وزارت خانه برخی از اختیارات خود رادر این زمینه به دانشگاه های علوم پزشکی تفویض کرده است.متاسفانه روند های اداری ایجاد شده در وزارت خانه و دانشگاه های وابسته به ان در زمینه اعطای مجوز برای تاسیس کلینیک های فیزیوتراپی بسیار سخت و پیچیده شده است و این امر باعث ایجاد مشکلات فراوانی برای فیزیوتراپیست ها شده به طوری که حتی تاسیس کلینیک را برای عده ای از انها غیر ممکن ساخته است.با توجه بهموارد گفته شده تعدادی از این مشکلات را جهت بررسی و حل ان به اطلاع جنابعالی میرسانیم: 

ممنوعیت تاسیس کلینیک های فیزیوتراپی در برخی از شهرها و مناطق  1 

بر اساس ایین نامه های داخلی وزارت بهداشت به دانشگاه های علوم پزشکی اجازه داده شده است که مجوز تاسیس مراکز فیزیوتراپی را بر اساس شاخص های جمعیتی صادر نمایند .به عبارت دیگر با توجه به جمعیت کشور و جمعیت فارغ التحصیلان رشته فیزیوتراپی در ایران , شاخص های جمعیتی برای اجازه تاسیس کلینیک فیزیوتراپی در نظر گرفته می شود.در ایین نامه تاسیس مراکز فیزیوتراپی که در حدود 15 سال پیش به تصویب رسیده است تاکید شده که با توجه به اطلاعات جمعیتی در ان زمان به ازای هر 30 هزار نفر جمعیت مجوز یک کلینیک فیزیوتراپی داده می شود.پس میتوان نتیجه گرفت که این شاخص جمعیتی با افزایش تعداد فیزیوتراپیست ها باید کاهش یابد .با توجه به اینکه از ان تاریخ تاکنون جمعیت فیزیوتراپیست های ایران بیش از سه برابر شده است لذا باید این شاخص تصحیح شده و به عدد 10 هزار نفر برسد. اما برخی از دانشگاه های علوم پزشکی بدون توجه به این موارد اقدام به تعیین سقف های جمعیتی  بالاتر از استاندارد کرده اند که نتیجه ان بیکاری فیزیوتراپیست ها به علت ممنوعیت تاسیس کلینیک های فیزیوتراپی جدید می باشد.

   نکته اصلی اینجاست که معمولا ممنوعیت ایجاد موسسات جدید در مناطق درامدزا بوده که دارای مریض فراوان می باشد و به نوعی باعث ایجاد انحصار شده است و همانگونه که مستحضرید بر اساس ماده 45 فصل نهم قانون اجرای سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی هرگونه ایجاد انحصار ممنوع است و رقابت در زمینه های مختلف باید توسط دولت تسهیل گردد.مسلما ایجاد انحصار مانع رقابت سالم در عرصه خدمت رسانی به بیماران و مانع افزایش کیفیت درمان می شود.از طرفی این مساله حق انتخاب ازاد درمانگر را از بیماران سلب می کند و به نوعی برخلاف اصول اخلاق پزشکی و منشور حقوق بیمار است.

2 _ الزام متقاضیان تاسیس کلینیک های فیزیوتراپی به رعایت فاصله با موسسات فیزیوتراپی دیگر  

  برخی از دانشگاه های علوم پزشکی کشور متقاضیان تاسیس مراکز فیزیوتراپی را مجبور می کنند که در هنگام تعیین محل کلینیک خود فاصله طولی معینی را از کلینیک های دیگر رعایت کنند به طوری که هر کلینیک فیزیوتراپی دارای حریم مشخصی بوده و نزدیک بودن کلینیک های فیزیوتراپی به یکدیگر بیش از حد مشخص شده ممنوع می باشد. این قانون باعث شده که کلینیک های جدید از مناطق درمانی که تراکم مریض در ان زیاد است دور گردند و به این علت تعداد بیماران انها کاهش یابد و در همان ابتدا از لحاظ اقتصادی با مشکلات فراوانی مواجه شوند که در نهایت عامل تعطیلی موسسه می گردد.از طرفی امکان ایجاد یک رقابت سالم و بهبود کیفیت سطح درمان را نیز از بین میبرد.

3 _ اجبار به استفاده از همکار فیزیوتراپیست غیر همجنس جهت قانون انطباق در مراکز فیزیوتراپی  

  بر اساس قانون انطباق در مراکز فیزیوتراپی باید یک همکار غیر همجنس که فارغ التحصیل یکی از رشته های علوم پزشکی باشد جهت همکاری در امور اداری حاضر باشد.اما برخی از دانشگاه های علوم پزشکی افراد متقاضی تاسیس را در همان ابتدا مجبور می کنند که برای قانون انطباق فقط از همکاران فیزیوتراپیست استفاده کنند و استفاده از فارغ التحصیلان سایر رشته های علوم پزشکی را ممنوع کرده اند . این مساله نه تنها بر خلاف قانون انطباق است بلکه باعث شده است که متقاضیان تاسیس مجبور باشند عملا به صورت دو نفره اقدام به تاسیس کلینیک کنند که این امر برخلاف ایین نامه تاسیس مراکز فیزیوتراپی  و ایین نامه های وزارت بهداشت است . از طرفی با توجه به اینکه کلینیک های فیزیوتراپی از نظر مالی در ابتدای تاسیس وضعیت اقتصادی مناسبی ندارند , وجود دو همکار در یک کلینیک باعث افزایش این مشکلات و کاهش درامد خالص ان مرکز می گردد.

4 _ الزام متقاضیان تاسیس مراکز فیزیوتراپی به داشتن سابقه کار در برخی از شهر ها  

  متقاضیان تاسیس مراکز فیزیوتراپی در شهرهای بزرگ مجبور هستند قبل از اقدام به تاسیس حتما دوسال سابقه کار مورد تایید در زمینه فیزیوتراپی داشته باشند.این درحالی است که این قانون برای هیچ کدام از انواع موسسات درمانی در کشور وجود ندارد و فقط برای تاسیس مراکز فیزیوتراپی در برخی از شهرها است.در واقع این مساله نوعی تبعیض بین فیزیوتراپیست های شهرهای مختلف ایجاد کرده است. از انجایی که بیمارستان های دولتی معمولا نیازی به نیروهای فیزیوتراپیست به صورت کوتاه مدت ندارند لذا این افراد برای به دست اوردن دو سال سابقه کار مجبور به انجام کار در سایر کلینیک های فیزیوتراپی خصوصی و تحت هر شرایطی هستند که این مساله زمینه ساز سو استفاده از فیزیوتراپیست ها را فراهم اورده است.

5 _ طولانی بودن مراحل و زمان دریافت مجوز موسسات فیزیوتراپی و در بر داشتن هزینه های زیاد برای متقاضیان  

  جزییات فراوان و ایین نامه های پیچیده تاسیس مراکز فیزیوتراپی باعث شده که تاسیس یک کلینیک بین شش ماه تا یک سال و گاهی بیشتر به طول بیانجامد و در این مدت فرد موسس هزینه های بالایی را متقبل شود . از طرفی قوانین قدیمی و زاید در زمینه تجهیزات و فضاهای درمانی مورد نیاز موسسات فیزیوتراپی باعث شده که افراد هزینه های بالایی برای تاسیس این مراکز متقبل شوند. در حالی که در کشورهای پیشرفته دنیا بسیاری از این قوانین دست و پاگیر حذف شده و تاسیس کلینیک های فیزیوتراپی را اسان و کم هزینه کرده است.نکته مهم این است که برخی از دانشگاه های علوم پزشکی با استفاده از اختیارات خود به پیچیدگی این مقررات افزوده اند و موانع تاسیس مراکز درمانی را به صورت دلخواه افزایش داده اند به طوری که در هر دانشگاه علومپزشکی شرایط خاصی برای تاسیس مراکز درمانی وجود دارد.    

  بسیاری از مشکلات ذکر شده در بالا و دیگر مسایل از این دست باعث شده که متقاضیان تاسیس نتوانند کلینیک های فیزیوتراپی را راه اندازی کنند و یا پس از تاسیس با مشکلات اقتصادی فراوانی روبرو گردند که در نهایت باعث تعطیلی موسسات انها می شود.نکته اصلی این است که مسایل ذکرشده نه تنها برای موسسات فیزیوتراپی ایجاد مشکل کرده است بلکه دیگر موسسات درمانی نیز با برخی از این مشکلات دست به گریبان هستند.    با توجه به اینکه فیزیوتراپیست ها در عرصه امور درمانی تنها حق کار در مراکز فیزیوتراپی را دارند لذا هرگونه مشکلی در راه تاسیس مراکز فیزیوتراپی باعث بیکاری عده ای از انها میشود . لازم به ذکر است که موسسات فیزیوتراپی در کنار ایجاد شغل برای فیزیوتراپیست ها , عامل اشتغال چندین فرد دیگر را در هر مرکز به صورت مستقیم فراهم میکند و هم چنین برای افراد فراوانی به صورت غیر مستقیم شغل ایجاد میگردد. اما با ایجاد مقررات محدود کننده برای تاسیس مراکز فیزیوتراپی کلیه زمینه های اشتغال یاد شده از بین می رود.  

  هم اکنون ایران دارای 7000 نفر فیزیوتراپیست می باشد و 2000 نفر دانشجوی فیزیوتراپی در دانشگاه ها در حال تحصیل هستند . با توجه به اینکه رشته فیزیوتراپی فقط در دانشگاه های علوم پزشکی دولتی وابسته به وزارت بهداشت تدریس میشود پس لازم است که شرایط اشتغال برای تمام این افراد توسط دولت محترم و وزارت بهداشت و همچنین دانشگاه های علوم پزشکی فراهم گردد.حال مساله اصلی این است که سالیانه حدود 500 دانشجوی فیزیوتراپی برای تامین نیاز کشور به نیروی تخصصی در کنکور پذیرش میشوند و بدون شک در صورت عدم بازنگری در این قوانین با مشکل بیکاری این جوانان روبرو خواهیم شد.این گونه مشکلات باعث شده است سالانه تعدادی از فیزیوتراپیست ها مجبور به مهاجرت به خارج از کشور و یا تغییر رشته بشوند .افرادی که با هزینه دولت جمهوری اسلامی ایران سال ها تحصیل کرده اند و از نخبگان عرصه علوم پزشکی کشور هستند . عده ای دیگری از این افراد نیز مجبور هستند با درامد های اندک به کار در کلینیک های فیزیوتراپی موجود بپردازند.این مسایل نه تنها باعث تاثیر گذاری منفی بر  فیزیوتراپیست ها شده است بلکه جامعه و بیماران را نیز از خدمات مناسب درمانی محروم کرده است.  

  مشکلات ذکر شده نه تنها باعث ایجاد مشکل برای جوانان و تازه فارغ التحصیلان رشته فیزیوتراپی شده است بلکه باعث شده همکارانی که هم اکنون کلینیک دارند دارند نیز جهت جابجایی کلینیک خود بین دو منطقه مختلف و یا دو شهر مختلف به مشکل برخورد کنند   

همانگونه که در مطالب فوق ذکر گردید برخی از تصمیمات گرفته شده در زمینه تاسیس مراکز فیزیوتراپی باعث بیکاری این قشر و مانع ایجاد اشتغال و کارافرینی شده است که این امر در تضاد با سیاست های اقتصاد مقاومتی است. از طرفی بر اساس اصل 28 قانون اساسی هرکس حق دارد شغلی را که به ان مایل است برگزیند و دولت موظف است که شرایط اشتغال به کار مناسب را به صورت مساوی برای همه فراهم اورد. هم چنین بر اساس ماده 7 قانون اجرای سیاست های کلی اصل 44 و ایین نامه اجرایی ان مسیولین موظفند شرایط و مراحل صدور مجوز های کسب و کار را به نحوی تسهیل کنند که صدور مجوز ها در کشور با حداقل هزینه و مراحل و ترجیها به صورت انی و غیر حضوری و در کمترین زمان ممکن صورت پذیرد.صادرکنندگان مجوزها به جز در شرایط خاص اجازه ندارند به دلیل اشباع بودن بازار از پذیرش تقاضا یا صدور مجوز امتناع کنند. هم چنین دستگاه ها و وزارت خانه ها موظفند اقدامات لازم  برای بهبود رتبه بین المللی ایران در زمینه کسب و کار را به انجام برسانند.همانگونه که ملاحظه می کنید مواد قانونی  فوق الذکر در تضاد با موانع تاسیس مراکز فیزیوتراپی است.  

  از طرفی اینگونه قوانین سختگیرانه جهت تاسیس مراکز درمانی مانع پیشرفت سیستم بهداشت و درمان کشور میگردد. با توجه به تاکید سیاست های کلی سلامت بر ارتقا شاخص های سلامت در ایران برای دستیابی به جایگاه اول منطقه میتوان گفت که مشکلات و مسایل پیش امده جهت صدور مجوز مراکز فیزیوتراپی ما را از این اهداف بازمیدارد به عبارت دیگر این مشکلات در تضاد با سیاست های کلی سلامت است.هم اکنون تعداد فیزیوتراپیست ها و مراکز فیزیوتراپی در ایران کمتر از یک دهم کشورهای پیشرفته دنیا می باشد اما همین مقدار کم نیز به علت برخی سیاست گذاری های نادرست با مشکلات اقصادی و مالی روبرو شده اند.  

  در پایان خواهشمند است با توجه به نیاز روز افزون ایران و جهان به خدمات فیزیوتراپی , ضمن بررسی و حل مشکلات فوق کمک نمایید تا همه فیزیوتراپیست های ایران از حق مسلم خود یعنی داشتن یک کلینیک فیزیوتراپی بهره مند گردند. پیشاپیش از همکاری شما متشکریم.

                                                جمعی از فیزیوتراپیست ها و دانشجویان فیزیوتراپی ایران                                                                                                              

                                                                               مرداد 95                                                                                                                                                             

جمعی از فیزیوتراپیست ها و دانشجویان فیزیوتراپی ایران    تماس با مؤلف دادخواست